Silent epidemic
చుట్టూ మనుషులు లేక కొందరు, చుట్టూ మనుషులున్నా మరికొందరు చాలా సార్లు ఒంటరితనంలో ఫీలవుతారు. సామాజిక ఒంటరితనం లేదా ‘ఒంటరితనం’ (Loneliness) అనేది కేవలం ఒక భావోద్వేగం కాదు. ఇది వ్యక్తి యొక్క శారీరక ఆరోగ్యంపై తీవ్రమైన ప్రభావం చూపే ఒక నిశ్శబ్ద అంటువ్యాధి (Silent Epidemic).
ఆధునిక యుగంలో, టెక్నాలజీ ప్రపంచాన్ని దగ్గర చేసినా కూడా, మానవ సంబంధాలు మాత్రం సన్నగిల్లుతున్నాయి. ఈ ఒంటరితనం ధూమపానం కంటే, ఊబకాయం కంటే ఆరోగ్యానికి ఎక్కువ హానికరం అని పరిశోధనలు నిరూపిస్తున్నాయి. ఇది మన మెదడుపై, గుండెపై, రోగనిరోధక వ్యవస్థపై (Immune System) ఎంత తీవ్రంగా ప్రభావం చూపుతుందో తెలుసుకోవడం అవసరం.
మెదడుపై ఒంటరితనం ప్రభావం..మానవుడు సామాజిక జీవి. సామాజిక సంబంధాలు లేకపోవడం వల్ల మెదడుకు దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి (Chronic Stress) ఏర్పడుతుంది.
కార్టిసాల్ పెరుగుదల.. ఒంటరిగా ఉన్నప్పుడు, మన మెదడు ప్రమాదంలో ఉన్నామని భావించి, నిరంతరం కార్టిసాల్ (Cortisol) అనే ఒత్తిడి హార్మోన్ను అధిక మొత్తంలో విడుదల చేస్తుంది. కార్టిసాల్ దీర్ఘకాలికంగా పెరిగితే, అధిక రక్తపోటు (High BP), బరువు పెరుగుట మరియు నిద్రలేమి వంటి సమస్యలు తలెత్తుతాయి.
జ్ఞానపరమైన క్షీణత (Cognitive Decline).. మెదడు ఒత్తిడిలో ఉన్నప్పుడు, అది కొత్త సమాచారాన్ని నిల్వ చేసుకునే సామర్థ్యాన్ని కోల్పోతుంది. దీనివల్ల జ్ఞాపకశక్తి తగ్గిపోవడం (Memory Loss), దృష్టి కేంద్రీకరించలేకపోవడం (Lack of Focus),వృద్ధాప్యంలో అల్జీమర్స్ (Alzheimer’s), డిమెన్షియా (Dementia) వంటి న్యూరోలాజికల్ వ్యాధుల ప్రమాదం పెరుగుతుంది.
గుండె , ప్రసరణ వ్యవస్థపై ప్రభావం..
ఒంటరితనం , గుండె ఆరోగ్యం మధ్య ఉన్న సంబంధం చాలా బలమైనది.
రక్తపోటు మరియు గుండె వ్యాధులు.. దీర్ఘకాలిక ఒత్తిడి , కార్టిసాల్ స్థాయిల పెరుగుదల రక్తనాళాల గోడలపై ఒత్తిడిని పెంచుతుంది, దీనివల్ల రక్తపోటు స్థిరంగా పెరుగుతుంది. పరిశోధనల ప్రకారం, ఒంటరిగా ఉన్నవారికి గుండెపోటు (Heart Attack) , స్ట్రోక్ (Stroke) వచ్చే ప్రమాదం, సామాజిక సంబంధాలు ఉన్నవారి కంటే 30% అధికంగా ఉంటుంది.
నిశ్శబ్ద వాపు (Silent Inflammation).. సామాజిక ఒంటరితనం శరీరంలో నిరంతరంగా, తక్కువ స్థాయిలో వాపు (Inflammation) సంభవించడానికి కారణమవుతుంది. సైటోకిన్స్ (Cytokines) వంటి వాపు మార్కర్లు రక్తంలో పెరిగి, ధమనుల గోడలను దెబ్బతీస్తాయి. ఈ నిశ్శబ్ద వాపే అనేక దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల(Silent epidemic)కు మూలకారణం.
రోగనిరోధక వ్యవస్థ క్షీణత..సామాజిక మద్దతు లేకపోవడం మన శరీరం యొక్క రక్షణ వ్యవస్థను బలహీనపరుస్తుంది.
వైరల్ ప్రమాదం.. ఒంటరిగా ఉన్నప్పుడు శరీరంలో యాంటీబాడీస్ ఉత్పత్తి తగ్గుతుంది. దీని ఫలితంగా సాధారణ జలుబు లేదా వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు కూడా మరింత తీవ్రంగా మారతాయి.
జీవనశైలి మార్పులు.. ఒంటరిగా ఉన్నవారు తరచుగా ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిని పాటించరు . వ్యాయామం చేయకపోవడం, సరిగా నిద్రపోకపోవడం, అనారోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం వంటివి చేస్తారు. ఈ అలవాట్లు రోగనిరోధక శక్తిని మరింత తగ్గిస్తాయి.
ఈ నిశ్శబ్ద వ్యాధి(Silent epidemic)కి మందులు లేవు. దీనికి చికిత్స సామాజిక అనుసంధానం (Social Connection) మాత్రమే. స్వచ్ఛంద సంస్థలలో పాల్గొనడం, కొత్త స్నేహాలను పెంచుకోవడం, కుటుంబంతో గడపడం, పెంపుడు జంతువులను పెంచుకోవడం వంటివి ఒంటరితనాన్ని తగ్గించి, కార్టిసాల్ స్థాయిలను తగ్గిస్తాయి.
ఒంటరితనాన్ని కేవలం భావోద్వేగంగా కాకుండా, అది ఒక వ్యక్తి శారీరక ఆరోగ్యంపై చూపే ప్రమాదకరమైన ప్రభావం గురించి తెలుసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. మన చుట్టూ ఉన్న వ్యక్తులతో అర్థవంతమైన సంబంధాలను పెంచుకోవడం అనేది ఏదైనా మందు కంటే శక్తివంతమైన ఆరోగ్య రక్షణ మార్గం. సామాజిక ఆరోగ్యం (Social Health) అనేది శారీరక,మానసిక ఆరోగ్యం వలె ముఖ్యమైనదని గుర్తించాలి.
