Circadian Rhythm
శరీరంలోని జీవ గడియారం (Biological Clock) అని పిలువబడే సర్కాడియన్ రిథమ్ (Circadian Rhythm) అనేది నేటి జీవనశైలి పరిశోధనలలో కీలకమైన అంశం. ఇది దాదాపు 24 గంటల చక్రంలో మన శారీరక, మానసిక , ప్రవర్తనా మార్పులను నియంత్రించే సహజ ప్రక్రియ. సరైన సర్కాడియన్ రిథమ్‌ను నిర్వహించడం కేవలం మంచి నిద్రకు మాత్రమే కాకుండా, జీవక్రియల ఆరోగ్యం (Metabolic Health), హార్మోన్ల సమతుల్యత , దీర్ఘాయుష్షుకు గొప్ప విలువను కలిగి ఉంటుంది. ఈ జీవ గడియారాన్ని సమర్థవంతంగా నియంత్రించడం ద్వారా, మనం మన శక్తి స్థాయిలను , ఉత్పాదకతను గరిష్ట స్థాయికి పెంచుకోగలుగుతాం.
సర్కాడియన్ రిథమ్ (Circadian Rhythm)ప్రధానంగా రెండు ‘మాస్టర్ క్లాక్స్’ ద్వారా నియంత్రించబడుతుంది: కాంతి (Light) భోజన సమయం (Meal Timing).
1. కాంతి నియంత్రణ (Controlling Light Exposure).. కాంతి అనేది సర్కాడియన్ రిథమ్‌కు అత్యంత శక్తివంతమైన సిగ్నల్. ఇది మెదడులోని మెలటోనిన్ (Melatonin) (నిద్ర హార్మోన్) ఉత్పత్తిని నియంత్రిస్తుంది.
ఉదయం కాంతి: ఉదయం నిద్ర లేవగానే 30 నిమిషాలలోపు సహజ సూర్యరశ్మిని (Sunlight) కళ్లపై పడేలా చూసుకోవాలి. ఇది మెలటోనిన్ ఉత్పత్తిని తక్షణమే నిలిపివేసి, శక్తిని ,ఏకాగ్రతను పెంచడానికి గొప్ప సహాయం చేస్తుంది.
రాత్రి కాంతి (బ్లూ లైట్ నివారణ).. పడుకోవడానికి 2-3 గంటల ముందు స్మార్ట్‌ఫోన్‌లు, టాబ్లెట్‌లు , టీవీ స్క్రీన్‌ల నుంచి వచ్చే నీలి కాంతిని (Blue Light) నివారించాలి. ఈ కాంతి మెలటోనిన్ ఉత్పత్తిని అణచివేస్తుంది. దీని ద్వారా నిద్ర ఆలస్యమవుతుంది. రాత్రిపూట డిమ్ లేదా ఎరుపు రంగు లైట్లను ఉపయోగించడం శ్రేయస్కరం.
సమయ-నియంత్రిత భోజనం (Time-Restricted Eating).. శరీరంలోని ప్రతి అవయవానికి దానికంటూ ఒక అంతర్గత గడియారం (Internal Clock) ఉంటుంది. ఈ గడియారం ఆహారానికి ప్రతిస్పందిస్తుంది.
భోజన విండో పరిమితి (Restricting Eating Window).. ఇంటర్మిటెంట్ ఫాస్టింగ్ (Intermittent Fasting) లేదా టైమ్-రెస్ట్రిక్టెడ్ ఈటింగ్ (TRE) పద్ధతిని అనుసరించేవారు తమ ఆహారాన్ని రోజుకు 8 నుంచి 10 గంటల విండోలో మాత్రమే తీసుకోవాలి. ఉదాహరణకు, ఉదయం 9 గంటలకు మొదటి భోజనం తీసుకుంటే, సాయంత్రం 5 నుంచి 7 గంటలలోపు చివరి భోజనం పూర్తి చేయాలి.
రాత్రి భోజనం .. రాత్రి ఆలస్యంగా (ముఖ్యంగా నిద్రవేళకు 3 గంటలలోపు) తినడం మానుకోవాలి. రాత్రిపూట జీర్ణక్రియ (Digestion) సామర్థ్యం తక్కువగా ఉంటుంది. ఆహారం తీసుకోవడం వల్ల ఇన్సులిన్ (Insulin) విడుదల జరిగి, రాత్రి జీవక్రియల ఆరోగ్యానికి భంగం కలుగుతుంది.
సర్కాడియన్ రిథమ్‌ను సమర్థవంతంగా నియంత్రించడం వల్ల కింది ఉత్తమ ఫలితాలు వస్తాయి.
మెరుగైన నిద్ర నాణ్యత.. నిద్ర, మేల్కొనే సమయాలను నియంత్రించడం వల్ల నిద్ర సైకిల్స్ (Sleep Cycles) మెరుగుపడతాయి, దీనివల్ల నిద్రలో ఉండే లోపాలు (Disruptions) తగ్గుతాయి.
బరువు నియంత్రణ (Weight Management).. జీవక్రియలు పగటిపూట గరిష్టంగా పనిచేస్తాయి. ఆహారాన్ని పగటిపూట తీసుకోవడం వల్ల అది సమర్థవంతంగా శక్తిగా మారుతుంది. దీని ద్వారా కొవ్వు పేరుకుపోవడం తగ్గుతుంది.
మెరుగైన శక్తి , మానసిక స్పష్టత..రిథమ్ సరిగ్గా ఉన్నప్పుడు, పగటిపూట శక్తి , ఏకాగ్రత (Focus) స్థాయిలు గరిష్టంగా ఉంటాయి.
సర్కాడియన్ రిథమ్(Circadian Rhythm) మాస్టరీ అనేది మన ఆధునిక జీవితానికి ప్రకృతి యొక్క ప్రాథమిక నియమాలను వర్తింపజేయడం. నిద్ర, ఆహారం, కాంతి నియంత్రణలో చిన్న చిన్న మార్పులు చేయడం ద్వారా, మనం దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్యాన్ని , జీవన నాణ్యతను (Quality of Life) గణనీయంగా మెరుగుపరుచుకోవచ్చు.
Herbs: ఆ అద్భుత మూలికలతో బోలెడు లాభాలున్నాయట..
-
-
-
-
