Chhatrapati Shivaji
మహారాష్ట్రలోని కొంకణ్ తీరంలో, అరేబియా సముద్రం మధ్యలో ఒక చిన్న ద్వీపంపై కొలువైన అద్భుతమైన కోట సింధు దుర్గ్ ఫోర్ట్. ఈ కోటను ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్(Chhatrapati Shivaji) 1664 , 1667 సంవత్సరాల మధ్య నిర్మించారు. సింధు దుర్గ్ అంటే అక్షరాలా ‘సముద్రపు కోట’ లేదా ‘సముద్రపు రాజు’ అని అర్థం. శివాజీ తన పాలనలో సముద్ర భద్రతకు (Naval Security) అత్యంత ప్రాధాన్యత ఇచ్చారు, ఈ కోట ఆనాటి మరాఠా నావికా దళానికి (Maratha Navy) అజేయమైన కేంద్రంగా నిలిచింది.
కోట నిర్మాణం వెనుక వ్యూహం,సింధు దుర్గ్ ఫోర్ట్ నిర్మాణం ఛత్రపతి శివాజీ(Chhatrapati Shivaji) యొక్క దూరదృష్టి, వ్యూహాత్మక ఆలోచన , నిర్మాణ నైపుణ్యాన్ని చాటుతుంది.
అప్పటి పశ్చిమ తీరంపై పోర్చుగీసు, ఆంగ్లేయులు , సిద్ది సుల్తానుల ఆధిపత్యం పెరిగింది. ఈ శక్తుల నుంచి మరాఠా భూభాగాన్ని రక్షించడానికి మరాఠా నావికా శక్తికి ఒక బలమైన స్థావరాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి శివాజీ ఈ కోటను నిర్మించాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
ఈ కోటను సముద్ర తీరం నుంచి సుమారు 1 కిలోమీటరు దూరంలో ఉన్న కుర్తే అనే ద్వీపంపై నిర్మించారు. సముద్రం మధ్యలో ఉండటం వల్ల శత్రువులు భూమి నుంచి లేదా సముద్రం నుంచి సులభంగా దాడి చేయలేని విధంగా దీనిని నిర్మించారు.నిర్మాణ అద్భుత నిర్మాణం, దీని ప్రత్యేకతలుఈ కోట యొక్క నిర్మాణ విధానం, ఆనాటి సాంకేతిక పరిజ్ఞానానికి ఒక నిదర్శనం.
ఈ కోట గోడలను నిర్మించడానికి ఉపయోగించిన సున్నపురాయి (limestone) , ఇనుప మిశ్రమం (Iron) గోడలు శతాబ్దాల పాటు అరేబియా సముద్రపు లవణీయత , తరంగాల దెబ్బలను తట్టుకునే విధంగా తయారు చేశారు. ఈ నిర్మాణంలో దాదాపు 4,000 పౌండ్ల సీసాన్ని ఉపయోగించినట్లు చారిత్రక రికార్డులు చెబుతున్నాయి.
ఈ కోట గోడలు సుమారు 3 కిలోమీటర్ల పొడవుతో, 30 అడుగుల ఎత్తు , 12 అడుగుల వెడల్పుతో ఉన్నాయి. ఈ గోడల లోపల దాదాపు 52 బురుజులు (Bastions) ఉన్నాయి, వీటిలో ప్రతి ఒక్కటి శత్రువుల దాడిని సమర్థవంతంగా ఎదుర్కొనేలా రూపొందించబడింది.
శత్రువుల కంట పడకుండా బయటకు లేదా సముద్రంలోకి వెళ్లడానికి వీలుగా కోట లోపల అనేక రహస్య మార్గాలు (Secret passages) , సొరంగాలు నిర్మించబడ్డాయి.
ఈ కోట లోపల ఛత్రపతి శివాజీ(Chhatrapati Shivaji) యొక్క పాదముద్రలు (Footprints) , హస్తముద్రలు (Handprints) ఉన్న ఒక నిర్మాణం ఉంది, దీనిని పవిత్రంగా భావిస్తారు. సముద్రపు ఉప్పు నీటి మధ్య ఉన్నా కూడా, కోట లోపల మంచినీటి బావులు ఉండటం ఈ నిర్మాణ అద్భుతాలలో ఒకటి. వీటి నీరు ఉప్పగా ఉండకుండా స్వచ్ఛంగా ఉంటుంది.
పర్యాటక ఆకర్షణసింధు దుర్గ్ ఫోర్ట్ నేటికీ మంచి స్థితిలో ఉంది మహారాష్ట్రలోని ముఖ్యమైన పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఒకటిగా నిలుస్తోంది.ఈ కోటను చేరుకోవడానికి మహారాష్ట్ర తీరంలోని మాల్వన్ (Malvan) వద్ద ఉన్న రేవు నుంచి పడవలు లేదా ఫెర్రీలు అందుబాటులో ఉంటాయి. పడవ ప్రయాణం ఉత్సాహాన్నిస్తుంది.
ఈ కోట లోపల ఛత్రపతి శివాజీకి అంకితం చేయబడిన ఏకైక ఆలయం ఉంది. దీనితో పాటు, హిందూ దేవతలకు సంబంధించిన మరో మూడు ఆలయాలు కూడా ఈ కోట లోపల ఉన్నాయి. ఈ ఆలయాలు కోట యొక్క సాంస్కృతిక ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యతను చాటుతాయి.
ఈ కోట, అరేబియా సముద్రంతో కూడిన అద్భుతమైన దృశ్యాలను అందిస్తుంది. ఇక్కడ నిలబడి చూస్తే మరాఠా చరిత్ర, శివాజీ సైనిక శక్తి , వారి నిర్మాణ పరాక్రమం కళ్ళ ముందు కనిపిస్తాయి. ఇది కేవలం పర్యాటక స్థలం కాదు, నాటి మరాఠా సామ్రాజ్యం యొక్క సైనిక దళం యొక్క శక్తికి సజీవ నిదర్శనం.
