Bandaru Laddu
భారతదేశంలో లడ్డు అనగానే సాధారణంగా బూందీ లడ్డు లేదా మోతీచూర్ లడ్డు గుర్తుకొస్తుంది. కానీ, ఆంధ్రప్రదేశ్లోని చారిత్రక రేవు పట్టణమైన మచిలీపట్నం (Bandaru Laddu) నుంచి వచ్చిన బందరు లడ్డు మాత్రం వాటికంటే చాలా భిన్నమైనది. దీనికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రత్యేకమైన స్థానం ఉంది. దీని అసాధారణమైన రుచి, నోట్లో వేసుకుంటే కరిగిపోయే దాని ప్రత్యేకమైన నిర్మాణం ,భౌగోళిక గుర్తింపు (GI Tag) దీనిని తెలుగు వంటకాలలో ఒక రారాజుగా నిలబెట్టాయి.
బందరు లడ్డు (Bandaru Laddu)యొక్క మూలాలు సుమారు 19వ శతాబ్దానికి చెందినవని అంచనా. మచిలీపట్నం ఒకప్పుడు ముఖ్యమైన వాణిజ్య కేంద్రంగా, డచ్,ఆంగ్లేయుల వర్తకానికి ప్రధాన స్థావరంగా ఉండేది. ఈ ప్రాంతం నుంచి వ్యాపార నిమిత్తం బయటి ప్రాంతాలకు వెళ్లే వర్తకులు, త్వరగా పాడవకుండా, ఎక్కువ రోజులు నిల్వ ఉండే పౌష్టికమైన, రుచికరమైన స్వీట్ను కోరుకునేవారు. ఆ అవసరంలో నుంచే బందరు లడ్డు పుట్టింది.
స్థానికంగా ఉన్న వంట నిపుణులు శనగపిండి, నెయ్యి, బెల్లం లేదా పంచదారను ఉపయోగించి ఈ ప్రత్యేకమైన లడ్డును తయారు చేశారు. తూర్పుగోదావరి జిల్లాలోని ప్రఖ్యాతి గాంచిన కొమ్ము కుటుంబం ఈ లడ్డు తయారీలో మెళకువలను తరతరాలుగా కొనసాగిస్తూ, దీని ఖ్యాతిని ప్రపంచానికి అందించడంలో ముఖ్యపాత్ర పోషించింది. వీరి అంకితభావం వల్లే బందరు లడ్డుకు ప్రత్యేకమైన బ్రాండింగ్ , గుర్తింపు లభించింది.
సాధారణ లడ్డూల కంటే ఎందుకు భిన్నమైనది అంటే..బందరు లడ్డును ఇతర లడ్డూల నుంచి వేరు చేసే ప్రధాన అంశం దాని ముడి పదార్థాల తయారీ మరియు నిర్మాణమే (Texture).
సాధారణ లడ్డూలలో ఉపయోగించే పిండి కంటే, బందరు లడ్డు(Bandaru Laddu)కు వాడే శనగపిండి (Besan)ని చాలా దళసరిగా, కొద్దిగా నూక మాదిరిగా ఉండేలా మర ఆడిస్తారు. ఈ పిండి కొద్దిగా పెళుసుగా (Granular) ఉంటుంది. ఈ దళసరి పిండి లడ్డుకు దాని ప్రత్యేకమైన అల్లికను (Grainy Texture) ఇస్తుంది.
మోతీచూర్ లడ్డు తయారీలో పిండిని చాలా పలచగా కలిపి చిన్నచిన్న చుక్కలు (బూందీ) మాదిరిగా నూనెలో వేయిస్తారు. కానీ బందరు లడ్డు తయారీలో దళసరి పిండిని నీరు లేదా పాలతో కలిపి, గుండ్రని ఆకారంలో, ఒరిజినల్ సైజులో ఉండిపోయే చిన్నచిన్న ముద్దలుగా నూనెలో వేయిస్తారు. ఈ ముద్దలు పూర్తి స్థాయిలో కాకుండా, గోల్డెన్ కలర్ వచ్చేవరకు మాత్రమే వేయిస్తారు.
వేయించిన పిండి ముద్దలను చల్లార్చిన తర్వాత, వాటిని బెల్లం పాకంతో (Jaggery Syrup) లేదా పంచదార పాకంతో కలిపి, పెద్ద మొత్తంలో స్వచ్ఛమైన నెయ్యిని జోడిస్తారు. ఈ నెయ్యి , దళసరి ముద్దల మిశ్రమం వల్ల లడ్డులో ఒక జిగురుతనం ఏర్పడుతుంది. లడ్డును నోట్లో పెట్టుకోగానే అది మెల్లగా కరుగుతూ, శనగపిండి యొక్క ప్రత్యేకమైన రుచిని, నెయ్యి యొక్క కమ్మదనాన్ని ఇస్తుంది.
తయారీలోని నైపుణ్యం
బందరు లడ్డు తయారీలో నిపుణత అవసరం. పిండిని కలిపేటప్పుడు నీటి శాతం సరిగా లేకపోతే లడ్డు విరిగిపోతుంది లేదా గట్టి పడుతుంది.
ముద్దలు మాడిపోకుండా, లోపల వరకు సరిగా వేగేలా చూసుకోవడం ముఖ్యం. తక్కువ వేగితే పిండి రుచి వస్తుంది, ఎక్కువ వేగితే లడ్డు గట్టి పడుతుంది. పాకం యొక్క తీగ పాకం (String Consistency) లడ్డు బంధనానికి కీలకం. పాకం సరిగా లేకపోతే లడ్డు ఆకారం కోల్పోతుంది.
బందరు లడ్డు కేవలం స్వీట్ మాత్రమే కాదు, ఇది తెలుగువారి అతిథ్యానికి మరియు సంతోషానికి ప్రతీక.
GI Tag.. 2011 సంవత్సరంలో బందరు లడ్డుకు జియోగ్రాఫికల్ ఇండికేషన్ (GI Tag) లభించింది. దీని అర్థం, ఈ లడ్డు యొక్క ప్రత్యేకత, రుచి , నాణ్యత మచిలీపట్నం భౌగోళిక ప్రాంతానికి మాత్రమే చెందుతుంది. దీనివల్ల ఈ లడ్డు యొక్క ప్రామాణికత, గుర్తింపు జాతీయ స్థాయిలో బలపడింది.
దీనిలో శనగపిండి , నెయ్యి ఉండటం వల్ల, ఇది మంచి పౌష్టికాహారంగా పరిగణించబడుతుంది. దేహానికి బలాన్ని ఇచ్చే స్వీట్గా దీనిని పండుగలలో , శుభకార్యాలలో పెద్ద ఎత్తున పంచుతారు.
బెల్లం , నెయ్యిని ఎక్కువగా ఉపయోగించడం వల్ల, ఇది సాధారణంగా గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద కూడా సుమారు రెండు వారాల పాటు తాజాగా నిల్వ ఉంటుంది. దీంతో ప్రయాణాల్లో , బహుమతిగా ఇవ్వడానికి ఇది సరైన ఎంపిక.
మచిలీపట్నానికి వెళ్లినప్పుడు ఈ లడ్డు రుచిని ఆస్వాదించడం ఒక మధురానుభూతి. దీని కమ్మదనం ప్రత్యేకమైన టెక్చర్ వల్లే బందరు లడ్డు(Bandaru Laddu) తెలుగు రాష్ట్రాల స్వీట్లలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచింది.
