Gen-Z
శాంతికి మారుపేరైన నేపాల్, ఇప్పుడు అల్లకల్లోలంగా మారింది. ఇటీవల జరిగిన హింసాత్మక నిరసనలు దేశ రాజకీయ వ్యవస్థనే కదిలించాయి. కేవలం సోషల్ మీడియా నిషేధం మాత్రమే కాకుండా, ఈ ఉద్యమం వెనుక యువతలో పేరుకుపోయిన ఆగ్రహం, అసంతృప్తి ఉన్నాయి. జెన్ -Z(‘Gen Z’)అని పిలవబడే నేపాల్ యువత తమ భవిష్యత్తు కోసం చేస్తున్న ఈ పోరాటం, దేశ చరిత్రలోనే ఒక మైలురాయిగా నిలిచిపోనుంది.
సెప్టెంబర్ 4, 2025న నేపాల్ ప్రభుత్వం దేశవ్యాప్తంగా 26 ప్రముఖ సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లను నిషేధించింది. ఫేస్‌బుక్, ఎక్స్, యూట్యూబ్, ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లతో సహా దాదాపు అన్ని సోషల్ మీడియా సైట్‌లను బ్లాక్ చేసింది. దీనికి కారణం, ఆన్‌లైన్ మోసాలు, నకిలీ వార్తలు, ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు పెరుగుతున్నాయని చెప్పింది. కానీ, ఈ నిర్ణయం వెనుక అసలు ఉద్దేశం, ప్రభుత్వ అవినీతి, బంధుప్రీతిపై యువత చేస్తున్న నిరసనలను అణచివేయడమే అని ప్రజలు, మీడియా తేల్చారు.
కొన్ని సంవత్సరాలుగా, నేపాల్‌లో యువత రాజకీయ వ్యవస్థపై అసంతృప్తితో ఉంది. ముఖ్యంగా, ‘నెపో కిడ్స్’ (nepotism) గా పిలవబడే పాలక నాయకుల పిల్లలు అనుభవిస్తున్న అధికారాలు, అక్రమాలు యువతను తీవ్రంగా వేధించాయి. వీరికి సరైన ఉద్యోగాలు, ఆర్థిక అవకాశాలు లేవు. ఈ ఆగ్రహం అంతా సోషల్ మీడియా ద్వారా ‘#EndCorruption’, ‘#EnoughIsEnough’ వంటి హాష్‌ట్యాగ్‌లతో ఒక ఉద్యమంగా మారింది. ఈ సమయంలోనే సోషల్ మీడియాపై నిషేధం విధించడంతో యువత తమ గొంతును పూర్తిగా అణచివేసే ప్రయత్నంగా భావించి రోడ్ల మీదకు వచ్చింది.
మొదట శాంతియుతంగా ప్రారంభమైన ఈ నిరసనలు, పోలీసులు తుపాకులు, రబ్బర్ బుల్లెట్‌లు, వాటర్ కేనన్‌లు ఉపయోగించడంతో హింసాత్మకంగా మారాయి. ఈ ఘర్షణల్లో 19 మంది మరణించగా, 400 మందికి పైగా గాయపడ్డారు. పార్లమెంట్, ప్రధానమంత్రి నివాసాలకు నిప్పుపెట్టారు. ప్రభుత్వ వాహనాలను తగలబెట్టారు. దేశమంతా అల్లకల్లోలంగా మారింది. దీంతో, ప్రభుత్వం హోం మంత్రితో పాటు ప్రధాని కేపీ శర్మ ఓలీ రాజీనామా చేయాల్సి వచ్చింది. వెంటనే అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం మూసివేశారు. సైన్యం రంగంలోకి దిగింది.
తీవ్ర ఒత్తిడితో ప్రభుత్వం సోషల్ మీడియా నిషేధాన్ని వెనక్కి తీసుకుంది. “యువత డిమాండ్లను పరిశీలిస్తాం” అని చెప్పినా కూడా, యువతలో అసంతృప్తి చల్లారలేదు. కొన్ని ప్రాంతాల్లో కర్ఫ్యూ ఇంకా కొనసాగుతోంది. భవిష్యత్తులో నేపాల్ రాజకీయాలు ఏ మలుపు తిరుగుతాయో అని యావత్ ప్రపంచం చూస్తోంది.
నేపాల్ యువత కేవలం సోషల్ మీడియా నిషేధానికే కాకుండా, అవినీతి, బంధుప్రీతి, పాతకాలపు రాజకీయ వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా పోరాటం చేస్తోంది. ఇది కేవలం ఒక దేశీయ సమస్య కాదు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా యువత రాజకీయాలపై చూపుతున్న ప్రభావాన్ని తెలియజేస్తుంది. నేపాల్ యువత పోరాటం దేశ భవిష్యత్తును పూర్తిగా మార్చగలదని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
