Rasa Shastra: రస శాస్త్రం గురించి విన్నారా? ఆయుర్వేదంలో దీనికి ఎంత ప్రాముఖ్యత?

Rasa Shastra

రస శాస్త్రం (Rasa Shastra)అనేది ఆయుర్వేదంలో లోహాలు (Metals), ఖనిజాలు (Minerals), రత్నాలు, విషపూరిత మూలికలను అపారమైన వైద్య శక్తి కలిగిన ఔషధాలుగా మార్చే అత్యంత సంక్లిష్టమైన , ప్రత్యేకమైన విభాగం. ఈ శాస్త్రం యొక్క ముఖ్యమైన పని.. భూమి నుంచి సేకరించిన లోహాలు , ఖనిజాలను శరీరానికి హాని చేయకుండా, అత్యంత సమర్థవంతంగా చికిత్స చేయగల రూపంలోకి మార్చడమే.

ఈ ప్రక్రియలో విషపూరితమైన పాదరసం (Mercury)ను కూడా ‘రస’ గా మార్చడం ప్రధానమైనది. అందుకే దీనిని ‘రస శాస్త్రం’ అని పిలుస్తారు. ఈ రస ఔషధాల తయారీలో రెండు ప్రధాన దశలు ఉంటాయి. శోధన (Shodhana) , మారణ (Marana). ‘శోధన’ అంటే లోహాలలోని మలినాలను, విషపూరిత లక్షణాలను తొలగించడానికి, వాటిని వివిధ మూలికా రసాలలో (Herbal Juices) ముంచి శుద్ధి చేయడం.

‘మారణ’ అంటే ఈ శుద్ధి చేసిన లోహాలను అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద కాల్చి, వాటిని అత్యంత సూక్ష్మమైన భస్మం (Ash) లేదా పౌడర్ రూపంలోకి మార్చడం. ఈ ప్రక్రియ వలన లోహాల యొక్క కణ పరిమాణం (Particle Size) నానో-స్థాయికి (Nano-sized) చేరుకుంటుంది. దీనివల్ల ఆ ఔషధం జీర్ణవ్యవస్థలో దాదాపుగా నిల్వ ఉండకుండా, నేరుగా రక్తప్రవాహంలోకి , కణజాలంలోకి వేగంగా శోషించబడుతుంది (Rapid Absorption).

రస ఔషధాల యొక్క ఈ అధిక జీవ లభ్యత (Bioavailability) వల్లే, వీటిని చాలా తక్కువ మోతాదులో మాత్రమే ఉపయోగిస్తారు, కానీ ఇవి దీర్ఘకాలిక , క్లిష్టమైన వ్యాధులకు చికిత్స చేయడంలో అద్భుతమైన ఫలితాలను ఇస్తాయని ఆయుర్వేదం చెబుతుంది. చారిత్రకంగా, రస శాస్త్రాన్ని బౌద్ధ గురువు నాగార్జునుడు అభివృద్ధి చేశారని నమ్ముతారు. ఆధునిక యుగంలో, రస ఔషధాల భద్రత , సామర్థ్యంపై పరిశోధనలు జరుగుతున్నాయి. ఇది ప్రాచీన భారతీయ నానో-మెడిసిన్ విజ్ఞానానికి నిదర్శనంగా నిలుస్తోంది.

మరిన్ని హెల్త్ అప్‌డేట్స్ కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి